ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲေရးကာလတြင္ ဆရာ/ဆရာမမ်ားႀကံဳေတြ႕ရသည္ အခက္အခဲမ်ား

(ခ်က္ႏိုင္ငံပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအေတြ႕အႀကံဳ)

ေဒါက္တာသိန္းလြင္ – ခ်င္းမုိင္

Sunday, December 20, 2009

ခ်က္ႏိုင္ငံ ပရာဟာၿမိဳ႕အေျခစိုက္ ႏုိင္ငံတကာ ကူညီေရးအဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ People in Need ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ ကၽြန္ေတာ္သည္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလအတြင္းက ခ်က္ႏိုင္ငံပညာေရး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို သြားေရာက္ေလ့လာခြင့္ ရခဲ့ပါသည္။ ဤေဆာင္းပါးတြင္ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၌ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ အေရးပါေသာ အခန္းက႑ႏွင့္ ေတြ႕ႀကံဳရသည့္ အခတ္ အခဲ မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။

ခ်က္ကုိစလိုဗက္ႏုိင္ငံတြင္ ၁၉၈၉-ခုႏွစ္၌ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျပဳလုပ္ၿပီးေနာက္ ခ်က္သမၼတ ႏိုင္ငံႏွင့္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ သမၼတ ႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ခ်က္ကုိစလိုဗက္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသည္ ေသြးထြက္သံယိုမႈမရွိေသာ ညင္သာသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ပါသည္။ “ကတၱီပါေတာ္လွန္ေရး” ဟု တင္စားေခၚေဝၚၾကပါသည္။ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ ကြန္ျမဴနစ္ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေနစဥ္ ကာလအတြင္း ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲေရး လႈပ္ရွားမႈသည္ ၁၉၇၇-ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ၌ ထုတ္ေဝခဲ့သည့္ “ခ်ာတာ-၇၇” ေၾကာ္ျငာစာတမ္းျဖင့္ ထင္ရွားလာခဲ့ပါသည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား စာေပအႏုပညာႏွင့္ ဂီတပညာရွင္မ်ား တက္တက္ႂကြႂကြ ပါဝင္ခဲ့ၾကၿပီး အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္းမွ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုလားသူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ကြန္ျမဴနစ္ အာဏာရွင္ စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆီသို႔ ေအာင္ျမင္စြာကူးေျပာင္းႏိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။

ႏိုင္ငံေရးစနစ္ ေျပာင္းလဲလာသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ပညာေရးအ႑တြင္လည္း ဒီမိုကေရစီ ပညာေရး စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါသည္။ ပညာေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈတြင္ ဗဟိုမွခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်၍ ေက်ာင္းမ်ား၏ တာဝန္ရွိမႈ ပိုမ်ားလာပါသည္။ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈတြင္ ဗဟုိပညာေရးဌာနမွ ေရးဆြဲအတည္ျပဳထားသည့္ သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းလမ္းညႊန္ကို အေျခခံ၍ ေက်ာင္းအသီးသီးမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကုိယ္တုိင္ သင့္ေတာ္ရာနည္းစနစ္ျဖင့္ သင္ၾကားခြင့္ရွိပါသည္။ ပညာေရးဌာနမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအတြက္ သင္တန္းမ်ား ဖြင့္လွစ္ေပးပါသည္။

ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္ “အခတ္ခဲဆံုးအရာကဘာလဲ” ဟု ဦးေဆာင္ပါဝင္ခဲ့သူတဦးကို က်ေနာ္ ေမးၾကည့္ပါသည္။ “လူတဦးႏွင့္္ တဦး ဆက္ဆံရတာ အခတ္အခဲဆံုးပဲ” ဟုေျပာပါသည္။ ယခင္ အစိုးရအဖြဲ႕ေဟာင္းတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္ တက္ႂကြစြာပါဝင္ခဲ့ေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး မေျပမလည္ ရွိၾကသည္။ စနစ္သစ္သမားက၊ စနစ္ေဟာင္းသမားမ်ားကို ေဝဖန္ေလ့ရွိသျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္ စနစ္ေဟာင္းႏွင့္ နီးစပ္ခဲ့သည့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားပါဝင္ရန္ ေနာက္တြန္႔ပါသည္။ တစ္ဖက္ကလည္း အလုပ္ျပဳတ္မွာ စိုးရိမ္သျဖင့္ အလုပ္တြင္ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈနည္းလာပါသည္။

“ေနာက္ထပ္အခတ္အခဲေတြ ေကာဘာေတြရွိသလဲ” ဟု ကၽြန္ေတာ္ေမးၾကည့္ပါသည္။ စနစ္တခုမွ အျခားစနစ္တခုသို႔ ေျပာင္းလဲရာတြင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၏ စနစ္သစ္ေပၚ သေဘာထားအျမင္ (Perception) ႏွင့္ စနစ္သစ္အတြက္လိုအပ္ေသာ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ား (Skills) မွာလည္း ခတ္ခဲသည့္ အရာမ်ားျဖစ္ပါသည္။ အာဏာရွင္ႀကီးစုိးခဲ့သည့္ ေခတ္ကာလတြင္ ျဖတ္သန္းႀကီးျပင္း လာရသည့္အတြက္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကိုိယ္တိုင္ အာဏာရွင္မ်ား၏ စ႐ိုက္လကၡဏာမ်ား စိမ့္ဝင္ေန ၾကပါသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ အေျခခံက်လွသည့္ တဦးႏွင့္တဦး သေဘာထားအျမင္ကြဲျပားမႈကို နားလည္ႏုိင္စြမ္း မရိွၾကေသးပါ။ စနစ္သစ္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကၽြမ္းက်င္မႈ မ်ားကို ေပးရန္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက သင္တန္းမ်ား စီစဥ္ေသာ္လည္း လံုေလာက္မႈမရွိေသးပါ။ စနစ္ အေျပာင္း အလဲတြင္ အလုပ္တာဝန္ ပိုမ်ားလာသျဖင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကိုယ္တိုင္ သင္တန္းတက္ရန္ အခ်ိန္ မေပးႏိုင္ၾကပါ။ စိ္တ္ဝင္စားစရာေကာင္းသည့္ အခ်က္တခုမွာ အသက္အ႐ြယ္ရ၍ အေတြ႕အႀကံဳ မ်ားေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက ငယ္႐ြယ္သည့္ ဆရာ၊ ဆရာမအသစ္မ်ားႏွင့္ အတူ သင္တန္းမတက္ ခ်င္ၾကပါ။
ခ်က္ႏိုင္ငံ စာသင္ေက်ာင္းတြင္ ဆရာ၊ ဆရာမ်ား လတ္တေလာရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အခတ္အခဲ တစ္ခုမွာ ဆရာႏွင့္ေက်ာင္းသား ဆက္ဆံ ေရးျဖစ္ပါသည္။ အသက္ ၂၀ ထက္ ငယ္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီ ေခတ္ကာလတြင္ ေမြးဖြားႀကီးျပင္း လာၾကသူမ်ား ျဖစ္၍ ဒီမ္ုိကေရစီ အေလ့အထမ်ား အလိုေလွ်ာက္ ပါဝင္လာၾကပါသည္။ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို ေမးခြန္း ထုတ္ျခင္း ေက်ာင္းသား အခ်င္းခ်င္းသာမက ဆရာ၊ ဆရာမႏွင့္ပါ ကြဲလြဲေသာအျမင္မ်ားကုိ တင္ျပ လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ “ငါေျပာတာနားေထာင္” “ဒီအတိုင္းေရး” “ဒါကိုအလြတ္က်က္” အေလ့အထကို က်င့္သားရေနသည့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အခတ္ႀကံဳေနရပါသည္။

သင္႐ိုးညႊန္းတမ္းေရးဆြဲရာတြင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ရမည္ဆုိေသာအခါတြင္ အဆင္သင့္ မျဖစ္ၾကပါ။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ ေျပာင္းသြားၿပီးျဖစ္၍ ပညာေရးစနစ္သစ္တခုကို တစံုတေယာက္က ယူေဆာင္လာလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါသည္။ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္၍ အသစ္ဖန္တီးရန္အေရးတြင္ ေႏွာင့္ေႏွးေနၾကပါသည္။ ဒီမုိကေရစီစနစ္ေအာက္တြင္ သင္ၾကားမႈႏွင့္ သင္ယူမႈပံုစံမ်ားလည္း သိသိသာသာေျပာင္းလဲသြားပါသည္။ ယခင္စနစ္ေဟာင္းတြင္ ဆရာက သူသိသမွ် တပည့္ကို ႏႈတ္တုိက္အာဂံုရရန္ သင္ေပးခဲ့ၾက ပါသည္။ စနစ္သစ္က ေက်ာင္းသား ကုိ္ယ္တိုင္ ေလ့လာသင္ယူႏိုင္ရန္ ဆရာက စီစဥ္ညႊန္ၾကားရပါသည္။ ဆရာ၏ အဆင့္ေနရာႏွင့္ သင္ၾကားမႈပံုစံမေျပာင္းလဲႏုိိင္ပါက စာသင္ခန္းတြင္အခတ္ႀကံဳရပါမည္။

ေက်ာင္းသားမ်ာ၏ တတ္ေျမာက္မႈကို တိုင္းတာသည့္ စာေမးပြဲစနစ္လည္းေျပာင္းပါသည္။ ယခင္ စနစ္ေဟာင္းမွ စစ္ေဆးသည့္ စနစ္သည္ သင္ထားသမွ်စာေတြ ဘယ္ေလာက္မွတ္မိသလဲ ဆုိတာကိုသာ အဓိကထားစစ္ပါသည္။ စနစ္သစ္၏ စစ္ေဆးမႈသည္ မွတ္မိျခင္းကုိ စစ္ေဆးျခင္း မဟုတ္ပါ ဘယ္ေလာက္နားလည္သလဲ ဆိုတာကုိ စစ္ပါသည္။ သင္ယူမႈတြင္ ဘယ္လိုပါဝင္သလဲ ဆိုတာႏွင့္ ဘယ္လို စဥ္းစားေတြးေခၚသလဲ ဆိုတာကုိစစ္ပါသည္။ ခ်က္ႏိုင္ငံမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား စစ္ေဆးသည့္နည္း စနစ္သစ္အတြက္ အဆင္သင့္မျဖစ္ၾကပါ။ ပုဂၢလိကတည္ေထာင္သည့္ စစ္ေဆးေရး ဌာနမ်ားက ထာဝန္ယူစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပးရပါသည္။

ေက်ာင္းသားမိဘတိုင္းကလည္း ပညာေရးစနစ္ေျပာင္းလဲမႈကို နားမလည္ၾကပါ။ မိမိကေလး ေက်ာင္းမွ ျပန္လာလွ်င္ စာဘယ္ေလာက္ ႐ြတ္ဆို ႏိုင္သလဲဆိုတာကုိသာ အာ႐ုံစိုက္ေနေသးသျဖင့္ ေက်ာင္းသားကုိယ္တုိင္ အားထုတ္ေလ့လာရမည္ဆိုသည္ကုိ သေဘာမေပါက္ ပါ။ ဆရာက သင္မေပးရေကာင္းလားဟု ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကို အျပစ္ဖုိ႔ၾကပါသည္။

ပညာေရးစနစ္ အေျပာင္းအလဲတြင္ ဆရာ၊ ဆရာမႏွင့္ မိဘမ်ားဘက္ကသာ အားနည္းေနသည္ မဟုတ္ပါ။ စီမံခန္႔ခြဲသည့္ အစုိးရဘတ္ကလည္း အားနည္းပါသည္။ စီးပြားေရး၊ ဘ႑ေရး၊ လံုၿခံဳေရး ႏိုင္ငံတကာ ဆက္္ဆံေရးစသည္တို႔တြင္ အခ်ိန္ေပးရသျဖင့္ ပညာေရးကိုအနည္းငယ္မွ်သာ အာ႐ုံစိုက္ႏုိင္ပါသည္။ က်ေနာ္ေတြ႕ဆံုခဲ့ရသည့္ ပညာေရးသမားမ်ားက ဘ႑ေငြ မလံု ေလာက္ေၾကာင္း တညီတၫြတ္တည္းေျပာပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေျပာင္းၿပီးေနာက္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားလစာ အထိုက္အေလ်ာက္တိုးလာေသာ္လည္း အျခားအသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း အလုပ္မ်ား ႏွင့္ ႏႈိင္းစာလွ်င္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားလစာမွာ နည္းေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ပိုဆိုးသည္မွာ အမ်ဳိးသမီး ဆရာမမ်ား၏ လစာမွာ အမ်ဳိးသားဆရာမ်ားထက္ နည္းေနသျဖင့္ ေဝဖန္ေထာက္ျပမႈမ်ားကို အစိုးရရင္ဆိုင္ေနရပါသည္။

ဗဟိုအစိုးရကခ်မွတ္သည့္ ပညာေရးမူဝါဒမ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ပညာေရးျပဴျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို အေျခခံေသာ္လည္း ဟာကြက္ မ်ားရွိေနေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက ေဝဖန္ေထာက္ျပ ၾကပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ခ်က္ႏိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္သည့္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ား (ဥပမာ- ဂ်ာမန္၊ ပိုလန္၊ စလိုဗက္၊ အစရွိသည့္ အျခားဘာသာေျပာဆုိသည့္ လူနည္းစုမ်ား) ၏ ဘာသာစကား၊ ဓေလ့ထံုစံ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား အတြက္ စဥ္းစားလုပ္ေဆာင္မႈ အားနည္းပါသည္။ ခႏၶာကုိယ္တည္ေဆာက္မႈ ခၽြတ္ယြင္းေသာကေလးမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲ၍ ပညာအေျခခံ နည္းေသာမိဘမ်ားမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ ကေလးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္လည္း ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မ်ား အားနည္းလ်က္ပင္ရွိပါသည္။

ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားသည္ အေရးႀကီးေသာ အခန္း႑မ်ားမွ ပါဝင္ေနသည္ျဖစ္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ပိုမိုထိေရာက္ ျမန္ဆန္ေစရန္အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံေဒသအသီးသီးမွ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အဆင္သင့္ရွိၾကေစရန္ ဤေဆာင္းပါးျဖင့္ အႀကံျပဳအပ္ပါသည္။

အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရာတြင္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ ေျပာင္းသြား႐ုံမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္ပါ။ အာဏာရွင္ စနစ္ေအာက္ တြင္ ႏိုင္ငံ (State) ၏ ရည္မွန္းခ်က္သည္ အဓိကက်ၿပီး လူတစ္ဦးခ်င္း၏ အခန္းက႑က ႏိုင္ငံ၏အေရးပါမႈ ေအာက္တြင္ ေခ်ဖ်က္ခံရပါသည္။ ဒီမုိကေရစီ စနစ္တြင္ ႏိုင္ငံသားတဦးခ်င္း၏ ပါဝင္မႈက႑သည္ ႀကီးမားလာပါသည္။ လူတဦးခ်င္း (Individual) ၏ ပါဝင္မႈႏွင့္ အဆံုးအျဖတ္သည္ အေရးပါလာသည္ႏွင့္အမွ် တဦးခ်င္း၏ အျမင္သေဘာထားႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မႈသည္ အေရးႀကီးေသာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖစ္လာပါသည္။ ပညာေရး႑တြင္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ား၏ တဦးခ်င္းပါဝင္မႈႏွင့္ အဆံုးအျဖတ္သည္ ပညာေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတြက္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ကာလအတြက္ ဒီမိုကေရစီအေလ့အက်င့္မ်ားကုိ စာသင္ခန္းမ်ားတြင္ က်င့္သံုးရန္ႏွင့္ စနစ္သစ္ အတြက္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို စာသင္ခန္းမ်ားအတြင္း က်င့္သံုးရန္ႏွင့္ စနစ္သစ္အတြက္ ကၽြမ္းက်င္မႈမ်ားကို ေလ့လာဆည္းပူးၾကရန္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကုိ တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။

ေဒါက္တာသိ္န္းလြင္

ႏိုိဝင္ဘာ (၃၀) ရက္ ၊ ၂၀၀၉

(၁၁ ရက္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၀၀၉ RWCT မိသားစုေတြ႔ဆံုပြဲတြင္ ေဒါက္တာသိန္းလြင္ တင္ျပခဲ့ေသာ ေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္တင္ျပျခင္း ျဖစ္ သည္)